Dante - THIÊN ĐƯỜNG - Khúc 10

KHÚC X

 Vùng trời thứ tư - Mặt trời - Những nhà thông thái.

Nhìn Con trai với tất cả Tình yêu

Mà cả hai đều vĩnh viễn thể hiện

Sức mạnh đầu tiên không thể nói ra.

⁴ Tất cả những gì chạy trong không gian

Và trong trí tuệ, theo một trật tự

Không ai nhìn ngắm mà không vui mừng.

⁷ Xin bạn hãy cùng tôi ngước mắt nhìn

Các thiên cầu trên cao, thẳng về trước

Nơi mà hai chuyển động chạm vào nhau.

¹⁰ Và chiêm ngưỡng một tác phẩm tuyệt mỹ

Của bậc Thầy, thích thú nó biết bao

Đến nỗi không thể rời mắt khỏi nó.

¹³ Bạn thấy vòng tròn nghiêng, tách khỏi điểm

Nơi mà các hành tinh đang quay tròn

Đáp ứng yêu cầu thế gian cần đến.

¹⁶ Nếu đường đi các hành tinh không nghiêng

Thì nhiều lực trên trời bị bỏ phí

Và sự sống trên trái đất chẳng còn.

¹⁹ Nếu khoảng cách giữa nó với đường thẳng

Trên hay dưới, nhỏ hơn hoặc lớn hơn

Thì trật tự vũ trụ sẽ lộn xộn.

²² Hỡi bạn đọc, hãy ngồi yên trên ghế

Và suy nghĩ về cảm tưởng đầu tiên

Nếu không muốn mệt mà muốn vui vẻ.

²⁵ Tôi đưa ra rồi, bạn hãy thưởng thức

Đề tài này, mà tôi là giảng viên

Đòi hỏi tôi đổ vào nhiều công sức.

²⁸ Vị bộ trưởng của thiên nhiên to lớn

Đã in dấu quyền lực vào đất trời

Đo thời gian cho ta bằng ánh sáng.

³¹ Đã đến cái điểm mà tôi nói trên

Thực hiện quĩ đạo theo những vòng xoắn

Cứ mỗi ngày, ông xuất hiện sớm hơn.

³⁴ Tôi ở với ông nhưng không cảm nhận

Là mình đã lên tới đó, giống như

Không thấy ý nghĩ trước khi nó đến.

³⁷ Bêatờrítsê là người dẫn dắt

Từ chỗ tốt đến tốt hơn, và nhanh

Đến nỗi thời gian theo nàng không kịp.

⁴⁰ Những hồn ở trong mặt trời chói sáng

Tôi thấy họ và chỉ phân biệt ra

Không theo sắc màu mà theo ánh sáng.

⁴³ Bằng nghệ thuật, bằng lời, bằng trí tuệ

Tôi chẳng làm cho họ nổi điều gì

Nhưng tôi tin, vì người ta muốn thế.

⁴⁶ Trước độ cao như thế, chúng ta thấp

Thì điều này chẳng có gì ngạc nhiên

Bởi mặt trời là giới hạn cho mắt.

⁴⁹ Gia đình thứ tư của Cha tối cao

Người thỏa nguyện và sẵn lòng cho thấy

Người đã thở và sinh như thế nào.

⁵² Bêatờrítsê: “Chàng hãy tạ ơn

Mặt trời của các thiên thần, vì họ

Nhờ ân huệ mà đã đưa chàng lên”.

⁵⁵ Chưa bao giờ người trần lại sẵn sàng

Tỏ lòng sùng kính, và rất nhanh chóng

Dâng bầu nhiệt huyết lên Đấng Toàn năng.

⁵⁸ Và tôi, sau khi nghe những lời kia

Thì tình yêu với Người quá mãnh liệt

Khiến tôi quên mất Bêatờrítsê.

⁶¹ Nhưng nàng không giận, mà cười vui vẻ

Và niềm vui trong đôi mắt của nàng

Làm sự tập trung của tôi chia rẽ.

⁶⁴ Tôi thấy nhiều ngọn lửa rực sáng lên

Thành vòng tròn, chúng tôi là tâm điểm

Rồi một giọng hát dịu dàng vang lên.

⁶⁷ Như khi thấy con gái Latôna

Được bao bọc trong hào quang như vậy

Nhưng thắt lưng còn che bởi sương mù.

⁷⁰ Trên thiên đình, từ nơi tôi trở lại

Có nhiều báu vật quí giá vô cùng

Nhưng đưa ra khỏi Vương quốc không thể.

⁷³ Như tiếng hát của những thiên thần này

Nếu không có cánh để bay lên đó

Thì như nghe người câm trả lời thôi.

⁷⁶ Khi những mặt trời rực cháy đó hát

Thì ba lần họ hướng về chúng tôi

Như những ngôi sao hướng về điểm trục.

⁷⁹ Tôi thấy có những phu nhân tạm ngừng

Không rời vòng mà chờ trong im lặng

Đợi một bài hát mới sẽ vang lên.

⁸² Rồi một hồn trong bọn họ cất lên:

“Khi tia sáng của ơn trên thắp sáng

Tình yêu thực sự và tình lớn lên.

⁸⁵ Trong ngươi rực rỡ, nhân lên với tình

Nó dẫn dắt ngươi lên cao theo bậc

Sẽ không xuống được, nếu không leo lên.

⁸⁸ Kẻ nào từ chối người khác rượu vang

Thì kẻ này mất tự do chẳng khác

Một dòng nước không ra được đại dương.

⁹¹ Chắc ngươi muốn biết những bông hoa nào

Trong vòng hoa này, mà người kết nó

Là kẻ đã từng đưa ngươi lên cao.

⁹⁴ Tôi là một trong đàn cừu có phước

Mà Thánh Đômênicô dẫn dắt trên đường

Được nuôi nấng tốt nên không bị lạc.

⁹⁷ Gần tôi bên tay trái, là người anh

Anbéctô ở Côlônha - là thầy nữa

Còn tôi chính là Tômát Đacanh.

¹⁰⁰ Nếu muốn biết những người khác là ai

Thì hãy vừa nghe, vừa nhìn vào họ

Và hướng về tràng hoa hạnh phúc này.

¹⁰³ Ngọn lửa này thoát ra từ nụ cười

Của Gờrađian từng giúp tòa án

Nên được yêu thích ở Thiên đường này.

¹⁰⁶ Người bên cạnh điểm tô đội hợp xướng

Là Piêtờrô, giống bà góa nghèo

Từng hiến tặng cho nhà thờ tài sản.

¹⁰⁹ Ánh sáng thứ năm, người đẹp nhất kia

Có một tình yêu mà nơi trần thế

Đều mong muốn biết tin của ông ta.

¹¹² Trong người ấy - một trí tuệ tuyệt vời

Và nếu như chân lý không lầm lẫn

Thì đời chắc gì có người thứ hai.

¹¹⁵ Bên cạnh là ngọn nến đang cháy lên

Khi còn sống, đã đào sâu hiểu biết

Về bản chất, sứ mệnh của thiên thần.

¹¹⁸ Ngọn lửa nhỏ hạnh phúc, bên cạnh ông

Là luật sư của thời đại Thiên Chúa

Từng giúp cho Thánh Augútxtanh.

¹²¹ Hãy dõi theo lời ca ngợi của tôi

Nhìn ánh sáng này sang ánh sáng khác

Chắc muốn biết về người thứ tám rồi.

¹²⁴ Hồn này vui khi thấy mọi điều tốt

Và khiến cho mọi người nghe theo ông

Hiểu ra được cái thế giới lừa lọc.

¹²⁷ Thể xác mà linh hồn này lìa bỏ

Vẫn nằm lại ở nhà thờ “Trời vàng”

Được lên đây do bị nhiều hành hạ.

¹³⁰ Tiếp theo là những linh hồn cháy sáng

Của Ixêđêrô, Bêđa và Ricácđô -

Hơn cả một con người trong chiêm nghiệm.

¹³³ Một bộ óc có tư tưởng quan trọng

Là từ hồn, ngươi quay lại nhìn tôi

Ông nhận rằng cái chết đến quá chậm.

¹³⁶ Đó là ngọn lửa bất diệt Xigiêri

Ở phố Vicô đờ Xtrami đã giảng

Tam đoạn luận gây hại cho ông ta”.

¹³⁹ Như đồng hồ báo thức buổi bình minh

Khi nàng dâu của Chúa thức dậy đọc

Bài kinh sáng ca ngợi chàng rể mình.

¹⁴² Một bánh xe kéo một bánh xe khác

Vừa phát ra một âm thanh dịu dàng

Làm cho linh hồn yêu thương tràn ngập.

¹⁴⁵ Trước mặt tôi vòng nhảy vinh quang ấy

Lại chuyển động và cùng hòa giọng ca

Sự dịu dàng mà ta không hiểu nổi

¹⁴⁸ Như chỉ ở nơi muôn đời niềm vui.

KHÚC X

13. Bạn thấy vòng tròn nghiêng - tức Hoàng đạo.

28. Vị bộ trưởng của thiên nhiên - tức Mặt trời.

34. Tôi ở với ông - nghĩa là “Tôi đã bước vào Mặt trời”.

48. Bởi mặt trời là giới hạn cho mắt - nghĩa là không thấy gì ngoài Mặt trời.

49-51. Gia đình thứ tư của Cha tối cao - những người hằng phúc ở trong vùng trời thứ tư: những nhà thần học, những nhà bác học, những nhà thông thái.

67. Con gái Latôna - tức Diana, Mặt trăng (X, TT., XX, 131-132).

96. Được nuôi nấng tốt - nghĩa là có được sự hoàn hảo từ bên trong (X, TĐ, XI, 25).

98. Anbéctô ở Côlônha - Alberto ở Cologna, tức Alberto Magno di Bollstädt (1206-1280), nhà thần học, nhà triết học người Đức, thầy của Thánh Tômát Đacanh. Ông gia nhập dòng Thánh Domenico và dạy học ở nhiều nơi.

99. Còn tôi chính là Tômát Đacanh - Tommaso d'Aquino (1225-1274), nhà triết học, nhà thần học người Ý.

104. Francesco Graziano (1075-1145), tác giả của cuốn “Decretum Gratiani” giải thích một số luật giáo hội và luật dân sự.

107-108. Pietro Lombardo - nhà thần học thế kỷ XII. Trong lời giới thiệu cuốn “Sententiarum” của mình ông ví mình là bà góa nghèo có những cống hiến cho nhà thờ.

109-114. Ánh sáng thứ năm - Salomone (Solomon), con trai vua David, vua Israel. Ông được coi là tác giả của các cuốn: Châm Ngôn, Nhã Ca, Truyền Đạo và một số câu Thánh Vịnh trong Kinh Thánh.

115-117. Ngọn nến đang cháy lên - đây là Dionigi l'Areopagita, giám mục đầu tiên của Athens.

118-120. Ngọn lửa nhỏ hạnh phúc - Paolo Orosio (375-420), nhà thần học, nhà sử học, tác giả của cuốn: Historiarum adversos paganos libri VII, bảo vệ Thiên Chúa giáo.

124-129. Hồn này vui khi thấy mọi điều tốt - chỉ Boezio, nhà triết học, nhà văn, nhà hoạt động xã hội La Mã.

130. Tiếp theo là những linh hồn cháy sáng - Isidoro, giám mục của Siviglia; Beda II Venerabile, nhà thần học, nhà sử học và ngữ pháp học; Riccardo di San Vittore, nhà thần học huyền bí thế kỷ XXII.

136-138. Ngọn lửa bất diệt Xigiêri - Sigieri di Brabante, nhà triết học, giáo sư của Đại học Paris, đã giảng bài “ở phố Vico de li trami” (rue du Fouarre).

139. Như đồng hồ báo thức buổi bình minh - dàn đồng ca gồm mười hai nhà thông thái.

140. Nàng dâu của Chúa - chỉ Nhà thờ nhắc giờ Kinh buổi sáng.