Dante - THIÊN ĐƯỜNG - Khúc 20

KHÚC XX

Vùng trời thứ sáu - Sao Mộc (kết thúc).

Khi vị thần soi sáng khắp thế giới

Từ giã ta, hạ xuống sau chân trời

Thì khắp mọi nơi ngày không còn nữa.

⁴ Bầu trời vốn chỉ chiếu sáng một mình

Mặt trời thôi, các ngôi sao chỉ mượn

Ánh mặt trời, rồi lại phản chiếu lên.

⁷ Nhắc tôi sự thay đổi của trời xanh

Khi Chúa tể – biểu tượng của thế giới

Lặng im với chiếc mỏ được phép lành.

¹⁰ Ánh sáng sống động của các thiên thần

Tươi sáng hơn và cất cao giọng hát

Lướt qua trí nhớ của tôi rất nhanh.

¹³ Ôi, tình yêu trong nụ cười tỏa sáng

Nồng nàn hơn trong tiếng hát vang lên

Nơi chỉ có những nghĩ suy thánh thiện.

¹⁶ Khi những viên ngọc quí và chói sáng

Tôi thấy ở vùng trời thứ sáu này

Thì giọng hát của thiên thần đã lặng.

¹⁹ Tôi như nghe thấy tiếng của dòng thác

Mà dòng nước chảy xuống từ trên cao

Nghe là biết sức mạnh của dòng nước.

²² Tựa như một âm thanh được hình thành

Trên đàn Xita, hay như làn gió

Thổi vào lỗ ống sáo, rồi vang lên.

²⁵ Rồi như vội vã, nhiệt tình, trông ngóng

Tiếng rù rì của đại bàng vang lên

Dọc theo cổ, hình như là bị rỗng.

²⁸ Tiếng nói được tạo ra, rồi phát đi

Qua cái mỏ thành hình thức lời nói

Mà trái tim của tôi đang mong chờ.

³¹ “Cái giác quan để nhìn và để chịu

Ánh mặt trời của đại bàng dưới trần

Thì ở ta, ngươi cần quan sát kỹ.

³⁴ Vì những ngọn lửa tạo nên khuôn mặt

Những ngọn lửa khiến mắt ta long lanh

Nhờ những linh hồn thuộc các cấp bậc.

³⁷ Cái ở giữa, như con ngươi, lấp lánh

Là ca sĩ ca ngợi Chúa Thánh Linh

Trong ngày di chuyển cái tráp thánh điển.

⁴⁰ Bây giờ ông biết công việc hằng phúc

Nó là kết quả thiện chí của ông

Ông được ban thưởng nhờ vào công việc.

⁴³ Trong năm ngọn lửa tạo lông mày ta

Ngọn gần mỏ để an ủi quả phụ

Vì cái chết của đứa con trai bà.

⁴⁶ Đến bây giờ thì ông đã nhận biết

Cái giá của việc không đi theo Người

Ở cuộc sống này cũng như kiếp trước.

⁴⁹ Ngọn lửa tiếp theo ở trong vòng cung

Đang đi lên theo một đường gấp khúc

Hoãn cái chết bằng sám hối chân thành.

⁵² Giờ ông biết sự phán xét đời đời

Không thay đổi, nhưng lời cầu có thể

Đổi một việc hôm nay sang ngày mai.

⁵⁵ Người đi sau, với luật pháp và ta

Ông mong cái tốt nhưng được quả xấu

Thành người Hy Lạp hiến đất mục sư.

⁵⁸ Giờ ông ta đã biết một điều xấu

Từ động cơ tốt, không hại cho ông

Nhưng làm cho thế giới bị hủy hoại.

⁶¹ Ngọn lửa ở trong vòng cung đi xuống

Là Guygờlienmô, mà người khóc ông

Vì Cáclô và Phêđêrigô còn sống.

⁶⁴ Ông ta biết trời đã yêu thương ông

Người cao thượng và cho mọi người thấy

Sự huy hoàng trong ánh sáng của ông.

⁶⁷ Dưới cõi trần lầm lạc ai tin rằng

Riphêô, người Tơ roa lại được

Là ngọn thứ năm trong các lửa thần?

⁷⁰ Nay ông biết nhiều điều, mà thế giới

Không thể thấy về ân huệ của Người

Mặc dù ông không thể nhìn tận đáy”.

⁷³ Như con chiền chiện bay vào không trung

Nó hót vang một hồi, rồi im lặng

Rất mừng vui với nốt cuối dịu dàng.

⁷⁶ Như người thấy hình ảnh dấu ấn đó

Trong niềm vui vĩnh cửu, theo ý ai

Mà mọi vật trở lại như vốn có.

⁷⁹ Và tôi với điều mà tôi nghi hoặc

Là tấm kính bị màu sắc che lên

Mà không thể nào giữ im lặng được.

⁸² Do sức mạnh từ trọng lượng của nó

Buột ra từ miệng tôi: “Ngươi nói gì?”

Rồi tôi thấy những tia sáng lấp lóe.

⁸⁵ Ngay lập tức con mắt rực sáng lên

Cái biểu hiện chân phúc ấy đáp lại

Để không giữ tôi trong sự ngạc nhiên.

⁸⁸ “Ta thấy là người tin những điều ấy

Như ta nói - nhưng không biết tại sao

Và người tin khi chúng còn ẩn giấu.

⁹¹ Người như kẻ biết được tên sự vật

Nhưng bản chất của nó chưa hiểu ra

Một khi chưa có một ai giúp sức.

⁹⁴ Vương quốc nhà trời phải chờ đợi cả

Một niềm hy vọng và một tình yêu

Chúng chinh phục ý chí của Thiên Chúa.

⁹⁷ Không như người này chiến thắng người ấy

Mà tự nó vẫn mong muốn được thua

Chiến thắng sự hằng phúc bằng chiến bại.

¹⁰⁰ Việc linh hồn thứ nhất và thứ năm

Ở trong mi ta, khiến người kinh ngạc

Họ tô điểm nơi ở của thiên thần.

¹⁰³ Không như người nghĩ, họ rời thân thể

Không như người dị giáo, mà tín đồ

Có Đức tin, đã hay phải đau khổ.

¹⁰⁶ Địa ngục là nơi mà không ai muốn

Quay trở lại, nhưng tìm xương cốt mình

Thì là phần thưởng cho niềm hy vọng.

¹⁰⁹ Với hy vọng mãnh liệt, ông gắng sức

Cầu nguyện Chúa cho ông được hồi sinh

Để ý muốn của ông thay đổi được.

¹¹² Linh hồn có phước mà ta đang kể

Được trở lại xác trong một thời gian

Tin vào Đấng quyền năng để giúp đỡ.

¹¹⁵ Niềm tin đó đã cháy thành ngọn lửa

Của tình yêu, và lần chết mới này

Ông xứng đáng được nơi này để ở.

¹¹⁸ Người kia, nhờ ân huệ từ cái giếng

Rất sâu nên chưa có sinh linh nào

Nhìn thấy tia đầu của nguồn nước ấy.

¹²¹ Ông đã hiến tất cả cho công lý

Khiến Chúa Trời ban ân huệ, mở ra

Cho ông thấy tương lai sự cứu thế.

¹²⁴ Từ đó ông sống trong lòng tin kia

Không còn chịu mùi hôi bọn tà giáo

Mà ông quở trách là bọn gian tà.

¹²⁷ Ba phu nhân ở bánh xe bên phải

Họ đã làm lễ rửa tội cho ông

Hơn nghìn năm trước khi có rửa tội.

¹³⁰ Ôi sự tiền định đang ở nơi nao

Cái nguồn gốc xa tầm nhìn đến thế

Sao chẳng nhìn ra nguyên nhân ban đầu!

¹³³ Và các người, những con người trần tục

Chớ vội phán xét, bởi vì chúng tôi

Nhìn thấy Chúa mà vẫn chưa biết hết.

¹³⁶ Và chúng tôi hạnh phúc với điều này

Bởi điều thiện được làm trong điều thiện

Mong muốn của Chúa - là của chúng tôi”.

¹³⁹ Nhờ ân huệ của thánh thần như vậy

Mà tầm nhìn hạn hẹp được sáng soi

Tôi như được ban một liều thuốc bổ.

¹⁴² Như ca sĩ kết hợp với nhạc công

Lời hát theo những tiếng đàn thánh thót

Cho bài ca tuyệt diệu gấp bao lần.

¹⁴⁵ Trong khi đại bàng nói, tôi nhớ rằng

Tôi thấy hai ánh sáng chân phúc ấy

Như hai con mắt cùng chớp một lần

¹⁴⁸ Những ngọn lửa lung linh theo lời nói.

KHÚC XX

5. Các ngôi sao chỉ mượn ánh mặt trời - Dante cho rằng ánh sáng của các ngôi sao là lấy từ mặt trời (X, TĐ., XXII, 28-30).

17. Vùng trời thứ sáu - vùng trời sao Mộc.

38-39. Là ca sĩ ca ngợi Chúa Thánh Linh... - vua David trong ngày chuyển tráp thánh điển về Jerusalem (X, TT., X, 55-69).

45-48. Vì cái chết của đứa con trai bà... - đây là Hoàng đế Trainno (X, TT., 76-93).

51. Hoãn cái chết bằng sám hối chân thành - đây là một tích trong Kinh Thánh. Ezechia (Êdikiên), vua Giuda đã cầu nguyện và được Chúa Trời cho lùi cái chết 15 năm. “Lời Đức Chúa phán: Ta đã nghe lời ngươi cầu nguyện, Ta đã thấy nước mắt của ngươi. Này, Ta sẽ cho ngươi sống thêm mười lăm năm nữa” (Isaia, XXVIII, 5).

55-57. Người đi sau, với luật pháp và ta - tức Hoàng đế Costantino dời thủ đô, mang theo cả luật pháp và đại bàng Đế chế dến Bisanzio (Istanbul), nhường Roma cho Giáo hoàng, xuất phát từ một ý định tốt nhưng mang lại thành quả xấu (X, ĐN., XIX, 115-117).

62. Guiglielmo II di Altavilla, vua của Sicilia và Puglia từ 1166 đến 1189.

63. Vì Cáclô và Phêđêrigô còn sống - tức Charles II d' Anjou (X, TT., XX, 79-80) và Federico III di Sicilia (X, TĐ., XIX, 131) được cho là những ông vua tồi.

68. Riphêô, người Tơ roa - Rifëo Troiano, bạn của Enea, được Virgilio nhắc đến trong Eneide “Người chính trực nhất, yêu sự thật nhất trong những người Tơ roa” (E., II, 426-427).

94. Vương quốc nhà trời - câu này trong nguyên bản: “Regnum celorum” bằng tiếng Latinh.

100. Linh hồn thứ nhất và thứ năm - linh hồn Traiano và Rifëo.

107. Tìm xương cốt mình - chỉ Phục sinh.

118-126. Người kia, nhờ ân huệ từ cái giếng - chỉ Rifëo, câu chuyện kể trong đoạn này là do Dante nghĩ ra.

127-129. Nghĩa của đoạn này: “Rifëo Troiano sinh ra trước khi Giêsu ra đời hơn 1000 năm nhưng được ba phu nhân bên bánh xe bên phải của cỗ xe thiêng (Đức tin, Hy vọng và Tình yêu) rửa tội cho ông (X, TT., XXIX, 123-129).

146. Hai ánh sáng chân phúc - Traiano và Rifëo.