Dante - THIÊN ĐƯỜNG - Khúc 9

KHÚC IX

Vùng trời thứ ba - Sao Kim (kết thúc).

Hỡi Cờlêmenxa, sau khi soi sáng

Ngài Cáclô đã kể cho tôi nghe

Sự phản bội mà con ngài chịu đựng.

⁴ Ngài nói: “Cứ im lặng, cho năm tháng

Trôi đi”, và tôi chỉ biết nói rằng

Sự trừng phạt sẽ đến sau bất hạnh.

⁷ Và cuộc đời của ánh sáng thần thánh

Sẽ lại quay trở lại với mặt trời

Khi các điều thiện đã được thỏa mãn.

¹⁰ Ôi những linh hồn lỗi lầm, u ám

Sao trái tim quay mặt lại với ông

Và hướng mặt về những điều phù phiếm?

¹³ Tiến lại gần tôi có một ánh sáng

Hồn có vẻ muốn làm cho tôi vui

Bằng ánh sáng mà nó đang thể hiện.

¹⁶ Đôi mắt Bêatờrítsê hướng về tôi

Ánh nhìn của nàng là sự bảo đảm

Rằng nàng tán đồng ý muốn của tôi.

¹⁹ “Hỡi linh hồn hằng phúc – tôi cất lời –

Xin đáp ứng ước muốn này, vì thấy

Ý nghĩ tôi phản ánh ở nơi người”.

²² Bấy giờ linh hồn tôi chưa quen biết

Từ luồng sáng, nơi tiếng hát vang lên

Trả lời tôi, mong được làm điều tốt.

²⁵ “Ở vùng đất này thoái hóa, suy đồi

Trải giữa miền Riantô nước Ý

Đến nguồn sông Bờrenta và Piava.

²⁸ Một ngọn đồi không cao lắm nổi lên

Xưa kia từ đó nảy ra bó đuốc

Nó đã tàn phá hết cả vùng này.

³¹ Bó đuốc và tôi sinh từ một gốc

Cunítxa là tên tôi, ở đây

Ngôi sao này đã làm cho tôi khóc.

³⁴ Nhưng tôi vui vẻ tha thứ cho mình

Không trách gì số phận, không hối tiếc

Điều đó hình như lạ với thói thường.

³⁷ Báu vật quí giá ở gần tôi nhất

Danh tiếng lớn lao của ông trên đời

Vẫn còn đấy, cả trước khi nó mất.

⁴⁰ Thế kỷ này, rồi năm thế kỷ tiếp

Xem con người sẽ sống như thế nào

Cuộc đời hai, sau cuộc đời thứ nhất.

⁴³ Chẳng hề lưu tâm, đám dân khép kín

Giữa sông Tagliamentô và Ađisê

Dù có bị đánh cũng không hối hận.

⁴⁶ Nhưng sắp tới dân Pađôva thay nước

Từ đầm lầy khiến Vinsexa đổi màu

Dân chúng ở đây rất khó thuyết phục.

⁴⁹ Nơi sông Xilê và Canhăng hòa nhập

Có vị lãnh chúa vẫn ngẩng cao đầu

Nhưng đã bị người ta ngầm để bắt.

⁵² Phentờrô sẽ phải còn khóc nữa

Vì sự bội thề của kẻ chăn chiên

Điều chưa từng thấy ở nơi ngục tối.

⁵⁵ Sẽ cần có một cái thùng to vật

Để đựng máu của người Pherara

Sẽ quá mệt nếu đong từng bát một.

⁵⁸ Máu mà ngài linh mục đó giao nộp

Để chứng tỏ mình là thành viên hay

Là quà tặng phù hợp với phong tục.

⁶¹ Ở trên cao kia có những tấm gương

Từ đó phản ánh công lý của Chúa

Và những lời trên sẽ chính xác hơn”.

⁶⁴ Rồi nàng ngừng và tôi có thể thấy

Ý nghĩ nàng đang hướng đến một ai

Sau đó thấy nàng ở trong vòng nhảy.

⁶⁷ Một linh hồn vui vẻ khác xuất hiện

Và sáng lên trong tầm nhìn của tôi

Như viên ngọc được mặt trời chiếu sáng.

⁷⁰ Trên kia rực rỡ là sự vui sướng

Như tiếng cười ở đây, nhưng dưới kia

Thì bóng tối, linh hồn đang phiền muộn.

⁷³ Tôi nói: “Hỡi hồn, Chúa nhìn thấy cả

Con mắt ngươi thể hiện ở trong Ngài

Chẳng ý nghĩ nào lẩn tránh được cả.

⁷⁶ Giọng của ngươi làm cho Trời vui sướng

Hòa cùng tiếng hát trong ngọn lửa thiêng

Đã làm ra chiếc áo choàng sáu cánh.

⁷⁹ Không cho thỏa mãn mong ước của tôi

Tôi không đợi câu hỏi của ngươi nữa

Khi tôi thấy hồn như hồn thấy tôi”.

⁸² “Chắc ngươi biết cái thung lũng lớn nhất –

Hồn bắt đầu bài diễn văn của mình –

Đổ nước vào biển, ôm bao vùng đất.

⁸⁵ Nó trải ra tít tắp giữa hai bờ

Ngược hướng mặt trời, tạo đường kinh tuyến

Nơi trước kia gọi là đường chân trời.

⁸⁸ Tôi ở thung lũng giữa Êbơrô

Và Macờra, với dòng chảy ngắn

Ngăn Tôxcan và Giênôva.

⁹¹ Ở gần nơi mặt trời mọc và lặn

Ở Bugiêa và ở quê hương tôi

Có bến cảng xưa từng ngập máu nóng.

⁹⁴ Trong dân chúng những ai từng biết rõ

Tôi là Phôncô và bầu trời này

In dấu của tôi, tôi in dấu nó.

⁹⁷ Tôi đã yêu mãnh liệt thời tuổi trẻ

Hơn cả người con gái của Bêlô

Gây cho Xikêô và Cờrơxa đau khổ.

¹⁰⁰ Hơn Rôđêpêa bị Đemôphôn lừa tình

Hơn cả Ansiđê, khi chàng giữ chặt

Nàng Iôlê trong trái tim mình.

¹⁰³ Nhưng chúng tôi không hối hận, chỉ cười

Không vì lỗi mà vì không còn nhớ

Vì thần thánh đã nhìn thấy trước rồi.

¹⁰⁶ Ở đây chỉ ngắm nghệ thuật được làm

Với tình yêu, và quan tâm điều thiện

Mà thượng giới làm chuyển động thế gian.

¹⁰⁹ Nhưng để trang bị tất cả cho ngươi

Những ước muốn ở nơi này nảy nở

Thì cần đi xa hơn nữa cùng tôi.

¹¹² Ngươi có biết ai trong ánh sáng này

Đang nhấp nháy mạnh mẽ ngay bên cạnh

Như tia nắng trong làn nước trong veo.

¹¹⁵ Hãy biết rằng nàng Raab đang sống yên

Và nhóm thiên thần với nàng hòa nhập

Đã mang đậm dấu ấn riêng của nàng.

¹¹⁸ Bầu trời này các linh hồn được nhận

Từ thế giới của ngươi, nàng được lên

Trước mọi linh hồn nhờ Chúa chiến thắng.

¹²¹ Việc đưa được nàng lên bầu trời này

Như cành cọ của chiến thắng cao cả

Nhờ đóng lên thập ác những bàn tay.

¹²⁴ Vì nàng đã giúp vinh quang đầu tiên

Của Giôsuê ở trong miền đất thánh

Mà Giáo hoàng không nhớ, chẳng quan tâm.

¹²⁷ Chính thành phố của ngươi là cái mầm

Của kẻ quay lưng với người sáng tạo

Để lòng đố kỵ ngập cõi trần gian.

¹³⁰ Đã gieo rắc loài hoa đáng nguyền rủa

Làm lạc lối cả cừu cái, cừu con

Biến kẻ chăn chúng thành con chó sói.

¹³³ Thế là Phúc Âm và các giảng viên

Đều bị gạt ra, chỉ còn giáo lệnh

Mà chỉ thấy qua ghi chú lề bên.

¹³⁶ Ý nghĩ của Hồng y và Giáo chủ

Chẳng còn hướng về Nadaréttê

Nơi Thánh Gabờrienlô với đôi cánh mở.

¹³⁹ Nhưng Vaticăng là một nơi, mà

Thần thánh La Mã biến thành nghĩa địa

Chôn những kẻ đi theo Thánh Pie

¹⁴² Sớm được giải thoát khỏi tên phản bội”.

KHÚC IX

1. Hỡi Cờlêmenxa - Clemenza, con gái của Carlo Marello d' Angiò (1271-1295).

3. Sự phản bội mà con ngài chịu đựng - đây là Carlo Roberto (1288-1342), con trai của Carlo Marello d' Angiò, vua Napoli, bị người cậu cướp mắt ngôi.

25. Ở vùng đất này thoái hóa, suy đồi - vùng nằm giữa Venezia và sông Brenta.

28-29. Bó đuốc - đây là bạo chúa Ezzelino IV (X, ĐN., XII, 110), chủ nhân của lâu đài Ezzelino trên đồi Romano.

32. Cunítxa là tên tôi - Cunizza da Romano (1198-1279), chị của Ezzelino IV, nổi tiếng phóng đãng nhưng về cuối đời thích làm việc từ thiện.

37-39. Báu vật quí giá ở gần tôi nhất - đây là Foloco da Marsiglia (câu 67, 95).

46-48. Nhưng sắp tới dân Pađôva thay nước... - có thể có nghĩa là dân Padova từng chống lại Heinrich VII, sắp tới đây lại đổ máu khi Cangrande I della Scala sẽ chống lại họ (năm 1314).

50. Có vị lãnh chúa vẫn ngẩng cao đầu - đây là Rizzardo da Camino là Đốc chính thành phố Treviso năm 1306, bị giết chết năm 1312.

52-60. Phentờrô sẽ phải còn khóc nữa... - Linh mục địa phận Feltro thuộc Treviso là Alessandro Novello “đã bội lời thề của kẻ chăn chiên”, cho phép một số người Ferrara lưu vong được sống trong giáo phận của mình, sau đó đã giao nộp những người này cho phái Guelfi “để chứng tỏ mình là thành viên hay”.

67. Một linh hồn vui vẻ khác xuất hiện - đây là Foloco da Marsiglia, nhà thơ Provencal nổi tiếng, năm 1205 trở thành giám mục Toulouse.

70-72. Trên kia - Thiên đường. Dưới kia - Địa ngục.

77-78. Hòa cùng tiếng hát trong ngọn lửa thiêng.. - nghĩa là ở giữa các thiên thần có sáu cánh.

82-87. Cái thung lũng lớn nhất.. - ý nói Địa trung hải. Các nhà địa lý Trung cổ cho rằng Địa trung hải kéo dài tới 90 độ.

88-89. Tôi ở thung lũng giữa Êbơrô - Foloco da Marsiglia từng sống ở Marseille, giữa hai sông Ebro và Macra.

92. Ở Bugiêa và ở quê hương tôi - Buggea (tức Béjaïa) ở Bắc Phi và Marseille gần như cùng nằm trên một đường kinh tuyến.

93. Có bến cảng xưa từng ngập máu nóng - nhắc lại chuyện xưa Brutus, quân của Cesare (X, TT., XVII, 101-102) đánh cảng Marseille.

98-99. Người con gái của Bêlô - tức Hoàng hậu Didone (X, ĐN., V, 62-62) yêu say đắm Enea làm cho chồng Didone là Sicheo và vợ của Enea là Creusa đau khổ.

100. Hơn Rôđêpêa bị Đemôphôn lừa tình - Rodopea, tức nàng công chúa Filide sống gần núi Rodope, tưởng người yêu của mình lừa dối đã treo cổ tự tử và biến thành cây hạnh nhân.

101. Hơn cả Ansiđê - Acide, tức Ercole yêu say đắm nàng Iole đã làm cho vợ nàng là Dejanira ghen tuông (X, ĐN., XII, 67-69).

115. Nàng Raab - tình nhân của vua Gerico (Jericho) đã che giấu trong nhà mình hai thám tử do Giosue gửi tới. Vua Gerico cho người lùng bắt nhưng Raab đã giấu họ lên sân thượng giúp cho quân của Giôsue chiếm được Gerico. Đây là một tích trong Kinh Thánh (Giôsuê, II, 1-6).

130. Đã gieo rắc loài hoa đáng nguyền rủa - ý nói đồng tiền vàng của Firenze (mặt trước có in hình Thánh Giăng Báptít, mặt sau có bông hoa huệ) bị làm giả (X, ĐN., XXX, 74).

137-138. Chẳng còn hướng về Nadaréttê - Nazarette là thành phố nơi Tổng lãnh thiên thần Gabriello bay đến để báo tin cho Maria rằng bà sẽ sinh Chúa Giêsu.