Thần Khúc - THIÊN ĐƯỜNG - Khúc 32

KHÚC XXXII

Vùng trời thứ mười – Bông hồng Thiên đường (tiếp theo).

Kẻ chiêm nghiệm, với niềm vui của mình

Tự nhận nhiệm vụ người giảng đạo lý

Và bắt đầu bằng những lời thiêng liêng:

⁴ “Vết thương Đức Mẹ Maria đã mang

Và làm lên da, là gây ra bởi

Người đàn bà đẹp đang ngồi dưới chân.

⁷ Tiếp đó ở hàng của bậc thứ ba

Phía bên dưới bà, như ngươi thấy đó

Raken ngồi gần Bêatờrítsê.

¹⁰ Xara, Rêbếcca, Judit, và người

Là cố của nhà thơ vì hối hận

Viết câu Thánh vịnh: “Xin Chúa thương con”.

¹³ Từ bậc nọ đi xuống đến bậc kia

Ngươi thấy đấy, ta sẽ nêu tên họ

Từ cánh hoa này sang cánh hoa kia.

¹⁶ Kể từ hàng thứ bảy xuống thấp hơn

Ở đó là những phụ nữ Do Thái

Họ chia bông hoa hồng thành hai phần.

¹⁹ Bởi vì theo hướng mắt nhìn Đức tin

Hướng vào Giêsu họ là bức vách

Chia các bậc thiêng liêng thành hai phần.

²² Ở nơi các cánh hoa hồng đã nở

Một đám đông, những người tin Giêsu

Họ đang ngồi đợi, vì Người sẽ tới.

²⁵ Còn phía kia, nơi còn nhiều chỗ trống

Cũng có đám đông chiếm nửa vòng tròn

Họ nhìn vào Chúa Giêsu đã đến.

²⁸ Ở nơi này, các chỗ ngồi vinh quang

Của phu nhân trời, và các chỗ khác

Phía bên dưới, cũng phân chia theo hàng.

³¹ Phía đối diện - chỗ ngồi của Thánh Giăng

Người là Thánh, nhưng chịu đựng sa mạc

Rồi tuẫn đạo, rồi địa ngục hai năm.

³⁴ Ở phía dưới cũng có sự phân cách

Phờrăngxétcô, Bônêđéttô, Augútxtinô

Và nhiều nữa, bậc này xuống bậc khác.

³⁷ Hãy khâm phục ý chí của Đức Chúa

Vì hai phương diện của một Đức tin

Rồi cũng sẽ lấp đầy khu vườn đó.

⁴⁰ Ngươi nên biết rằng từ bậc ở giữa

Chia ra hai hạng và không có ai

Ngồi ở đó do công lao của họ.

⁴³ Mà là do công lao của người khác

Vì những linh hồn được lên chốn này

Đâu là công hay tội họ chưa biết.

⁴⁶ Có thể thấy qua vẻ mặt, giọng nói

Và dáng vẻ của họ như trẻ con

Nếu để ý nhìn và nghe họ nói.

⁴⁹ Nhưng ngươi im lặng và đang rối bời

Vậy ta sẽ gỡ cái nút thắt đó

Nơi mà ý nghĩ đang giày vò ngươi.

⁵² Vương quốc này không là nơi ẩn nấp

Của những điều cá biệt hay ngẫu nhiên

Hay những sự buồn phiền, hay đói khát.

⁵⁵ Bởi vì tất cả đã được sắp đặt

Từng chi tiết, theo qui luật vĩnh hằng

Như chiếc nhẫn với ngón tay, phải khớp.

⁵⁸ Những kẻ ở trong cuộc sống đời đời

Họ đến sớm không phải không có lý

Ở đây họ được xếp chỗ khác nhau.

⁶¹ Vị vua mà cả Vương quốc mang ơn

Bằng tình yêu ngọt ngào và vui sướng

Đến nỗi chẳng còn ao ước gì hơn.

⁶⁴ Người tạo ra niềm vui, sự giàu có

Người ban phát ân huệ theo ý mình

Và chúng ta chỉ biết thế là đủ.

⁶⁷ Làm gương cho ngươi chuyện từ Kinh Thánh

Qua trường hợp hai anh em sinh đôi

Trong bụng mẹ đã cãi nhau lộn xộn.

⁷⁰ Cũng vậy, tùy theo màu tóc của chúng

Và phải hiểu rằng ánh sáng tối cao

Bao phủ ân huệ một cách xứng đáng.

⁷³ Vậy là ở bậc thấp hay cao hơn

Không phải vì do công lao của họ

Mà khác nhau ở cái nhìn đầu tiên.

⁷⁶ Trong những ngày tháng đầu tiên của hồn

Là vô tội, và nó được cứu rỗi

Bằng Đức tin của cha và mẹ mình.

⁷⁹ Nhưng khi năm tháng đầu tiên kết thúc

Các chàng trai cần cắt bao qui đầu

Để tiếp cho đôi cánh thêm sức lực.

⁸² Nhưng khi thời gian ân huệ đã tới

Nếu không rửa tội như Chúa Giêsu

Thì sự vô tội vẫn ở phía dưới.

⁸⁵ Hãy nhìn gương mặt giống Giêsu nhất

Bởi vì chỉ có ánh sáng của Người

Mới cho ngươi nhìn thấy Giêsu được”.

⁸⁸ Tôi thấy ở trên tràn ngập niềm vui

Mang tới bởi những linh hồn thánh thiện

Để bay qua được những độ cao này.

⁹¹ Tất cả những gì mà tôi đã thấy

Chưa cho tôi niềm vui sướng diệu kỳ

Chưa cho thấy hình Chúa Trời như vậy.

⁹⁴ Và tình yêu đầu tiên bay xuống đó

Giang đôi cánh và hát trước mặt Người:

“Kính mừng Maria đầy ân huệ”.

⁹⁷ Khắp mọi nơi trong Vương quốc an bình

Vang lên bài Thánh ca rất trang trọng

Mọi gương mặt trở nên trong sáng hơn.

¹⁰⁰ “Hỡi cha thiêng liêng, Người đã đi xuống

Ở dưới này, bỏ lại chỗ ngồi êm

Nơi muôn đời vẫn ngồi theo bổn phận.

¹⁰³ Vị thiên thần mừng vui là ai đó

Đang nhìn vào đôi mắt của Nữ Hoàng

Bằng tình yêu cháy lên như ngọn lửa?”

¹⁰⁶ Tôi phải hỏi cái người đang được nhận

Vẻ đẹp từ Đức Mẹ Maria

Như mặt trời trang điểm sao buổi sáng.

¹⁰⁹ “Bao nhiêu sự tự tin và vẻ đẹp

Ở một thiên thần hay một linh hồn

Đến từ thiên thần mà ta muốn được.

¹¹² Đó là người đã mang cành lá cọ

Xuống cho Đức Mẹ, khi Đức Chúa con

Chịu gánh nặng thay cho người trần thế.

¹¹⁵ Nhưng bây giờ ngươi hãy nhìn theo ta

Hãy nhớ các nhà quí tộc lỗi lạc

Của Đế chế công bằng, sùng kính này.

¹¹⁸ Hai người ngồi kia, thật hạnh phúc thay

Được ở gần với Hoàng hậu tôn kính

Như hai cái rễ của bông hồng này.

¹²¹ Người bên trái – di sản của người đời

Là ông tổ, mà vị giác mạnh mẽ

Đã khiến loài người phải nếm đắng cay.

¹²⁴ Ở bên phải – là người cha cổ kính

Của nhà thờ, đã được Chúa Giêsu

Giao giữ chìa khóa của bông hoa thánh.

¹²⁷ Rồi người mà trước khi chết đã nhìn

Thấy thời đau khổ của nàng dâu đẹp

Đã chịu ngọn giáo và những cái đinh.

¹³⁰ Cạnh ông ta và gần người đầu tiên

Là vị tổ, mà dân chúng khó bảo

Đã sống bằng thức ăn được trời ban.

¹³³ Đối diện Pietờrô, Anna đang ngồi

Nhìn con gái mình với bao hạnh phúc

Hát “Osanna” mà mắt không rời.

¹³⁶ Đối diện vị tổ của cả gia đình

Là Luxia, người này đã báo

Cho cô nương, khi ngươi đang buồn phiền.

¹³⁹ Nhưng thời gian trôi đi, nó phải ngủ

Chúng ta sẽ đặt dấu chấm ở đây

Như người may theo miếng vải mình có.

¹⁴² Hãy hướng mắt về Tình yêu đầu tiên

Để trong khi nhìn vào, thâm nhập được

Đến mức cao nhất ánh sáng vĩnh hằng.

¹⁴⁵ Tuy nhiên ta sợ trong khi vỗ cánh

Ngươi tưởng mình tiến, hóa ra lại lùi

Để có thêm ân huệ, cần cầu nguyện.

¹⁴⁸ Ân huệ của Chúa là niềm cứu rỗi

Ngươi theo ta với tình cảm của mình

Đừng để trái tim xa lời ta nói”.

¹⁵¹ Rồi cụ bắt đầu bài cầu nguyện thiêng.


CHÚ THÍCH

Chữ viết tắt:

 X. – xem

ĐN., – Địa ngục
TT., – Tĩnh thổ
TĐ., – Thiên đường
E., – Eneide (tác phẩm của Virgilio)
M., – Metamorphoses (tác phẩm của Ovidio)

Riêng Kinh Thánh là tác phẩm được Dante sử dụng nhiều điển tích nhất và có tần số xuất hiện nhiều nhất trong phần chú thích nhưng rất tiếc không thể viết tắt được cho 66 cuốn của Kinh Thánh vì các bản Kinh Thánh tiếng Việt mỗi bản phiên âm một kiểu nên chúng tôi đề tên đầy đủ của cuốn đó (xem phần ví dụ).
Ngoài ra, một số tác giả được Dante sử dụng chỉ vài ba lần thì chúng tôi ghi cả tên tác giả và tác phẩm ở phần chú thích mở ngoặc.

Một số ví dụ:
(X, TĐ, XXII, 139-140) – Xem Thiên đường, Khúc XXII, câu 139-140.
(Ét Ra, I, 9-11) – Xem quyển Ét Ra (Cựu ước), chương I, câu 9-11.
(Giăng, XX, 3-5) – Xem quyển Giăng (Tân ước), chương XX, câu 3-5.
(M., VII, 100-143) – Xem Metamorphoses, quyển VII, câu 100-143.
(E., VI, 679-694) – Xem Eneide, quyển VI, câu 679-694.
Lucano, “Pharsalia”

Stazio, “Tebaide”

KHÚC XXXII

4-6. Vết thương... - đoạn này nghĩa là: “Ngồi dưới chân Đức Mẹ Maria là Eva (người đàn bà đẹp), người đã gây ra vết thương cho nhân loại (ăn trái cấm và quyến rũ Adam). Vết thương này được Mẹ Maria làm lên da vì đã sinh ra người chuộc lại lỗi lầm cho nhân loại”.

9. Rachel - vợ thứ hai của Giacobbe, biểu tượng của sự suy niệm nhập định, tiền thân của Bêatờrítsê (X, ĐN., II, 101; TT., XXVII, 104).

10. Sarra - vợ của Abramo; Rebecca, vợ của Isacco; Judit (Giuditta), người đã cứu dân Do Thái khỏi ách cai trị của người Assiri, giết chết Oloferne (X, TT., XII, 60); Ruth, ông cố của vua David đã viết bài Thánh vịnh “Miserere mei” (Xin Chúa thương con).

17. Những phụ nữ Do Thái - chỉ những người phụ nữ đức hạnh trong Cựu Ước.

22-24. Họ đang ngồi đợi, vì Người sẽ tới - đây chỉ những người ngoan đạo trong Cựu Ước. Họ tin vào Giêsu (trong tương lai) nên đang ngồi đợi.

26-37. Họ nhìn vào Chúa Giêsu đã đến - đây chỉ những người ngoạn đạo trong Tân Ước. Họ cùng thời hoặc sau Giêsu nên “đã đến”.

31-33. Thánh Giăng - Giovanni Battista ngồi đối diện Maria.

35. Francesco d' Assisi - X, TĐ., XI, 52-62; Benedetto da Norcia - X, TĐ., 28; Augustino (Augustine of Hippo, 354-426), nhà thần học, nhà triết học nổi tiếng.

68-69. Hai anh em sinh đôi - Essau và Giacobbe là anh em sinh đôi bất hòa với nhau từ khi con trong bụng mẹ (Sáng Thế ký, XXV, 22-23).

94. Và tình yêu đầu tiên bay xuống đó... - đây là Tổng lãnh thiên thần Gabrielo.

96. Kính mừng Maria đầy ân huệ - câu này trong nguyên bản: “Ave, Maria, gratia plena” bằng tiếng Latinh.

121-123. Người bên trái – di sản của người đời - chỉ Adam.

124-126. Ở bên phải – là người cha cổ kính... - chỉ Thánh Pietro.

127-129. Rồi người mà trước khi chết đã nhìn... - chỉ Thánh Giăng tông đồ (Giăng Phúc Âm).

130-132. Cạnh ông ta và gần người đầu tiên - tức ngồi cạnh Thánh Giăng và gần Adam là Moisè, vị tổ của dân Do Thái.

133. Đối diện Pietờrô, Anna đang ngồi - chỉ Thánh Anna, thân mẫu của Đức Mẹ Maria.

137-138. Lucia - X, ĐN., 97-108; TT., IX, 54.

142. Hãy hướng mắt về Tình yêu đầu tiên - tức hướng về Chúa.