Dante - THIÊN ĐƯỜNG - Khúc 24

KHÚC XXIV

Vùng trời thứ tám - Vùng của các định tinh (tiếp theo).

“Hỡi các vị được chọn dự tiệc lớn

Ở đó các vị sẽ được no lòng

Mọi mong muốn sẽ đều được thỏa mãn.

⁴ Người này, nhờ ân huệ, được nếm trước

Những gì rơi xuống từ bàn tiệc kia

Dù thời gian sống của chàng chưa hết.

⁷ Hãy quan tâm, và tưới những giọt sương

Từ nguồn nước mà các vị vẫn uống

Từ đó dẫn đến suy nghĩ của chàng”.

¹⁰ Bêatờrítsê nói vậy, những hồn hân hoan

Tạo những vòng tròn có cực cố định

Như những vì sao chổi, rực sáng lên.

¹³ Giống như những bánh xe của đồng hồ

Đều chuyển động, nhưng nhìn qua có vẻ

Cái đầu đứng yên, cái cuối quay vù.

¹⁶ Những ngọn lửa chuyển động không đồng đều

Được thể hiện ở chỗ nhanh hay chậm

Tôi nhận ra những đức độ khác nhau.

¹⁹ Hình như sáng giá nhất, từ vòng tròn

Bay ra một ngọn lửa rất vui vẻ

Và không còn ngọn lửa nào sáng hơn.

²² Ba lần nó quay quanh Bêatờrítsê

Rồi hát một bài ca thật tuyệt diệu

Mà khả năng tôi không biết nói gì.

²⁵ Ngòi bút của tôi đành phải bỏ qua

Không chỉ ngôn từ mà còn tưởng tượng

Sắc thái có màu sắc nổi bật kia.

²⁸ “Hỡi cô nương thánh thiện đã khẩn cầu

Với nhiệt tâm, với tình yêu nồng nhiệt

Khiến tôi đã rời vòng nhảy của tôi”.

³¹ Ngọn lửa được ban phước lành dừng lại

Rồi hướng về phía cô nương của tôi

Bộc lộ cảm xúc như tôi vừa nói.

³⁴ Nàng liền nói: “Hỡi ánh sáng vĩnh hằng

Của con người được Chúa giao chìa khóa

Mà Người đã mang xuống tự trời xanh.

³⁷ Xin Người hãy vui lòng cho vài điểm

Dễ hay khó, cần thiết cho Đức tin

Mà đã khiến Người đi được trên biển.

⁴⁰ Chàng có yêu, hy vọng và tin đúng

Không có gì có thể che giấu Người

Vì cái nhìn của Người thấu mọi chuyện.

⁴³ Vì công dân Vương quốc này vốn có

Đức tin chân chính, và để vinh danh

Là cơ hội để chàng làm điều đó”.

⁴⁶ Như cử nhân chuẩn bị, và im lặng

Trước khi thầy ra câu hỏi cho tôi

Để trình bày chứ không phải kết luận.

⁴⁹ Tôi cũng thế, trong khi nàng nói vậy

Tôi cũng tự trang bị để sẵn sàng

Trình bày trước một ông thầy như thế.

⁵² “Hỡi tín đồ ngoan đạo, hãy giải thích

Đức tin là gì?” Nghe thế, tôi ngẩng đầu

Hướng về phía ánh sáng tỏa trước mặt.

⁵⁵ Rồi quay về phía Bêatờrítsê

Nàng ra hiệu cứ để cho dòng nước

Tuôn trào từ giếng nội tâm của tôi.

⁵⁸ Tôi bắt đầu: “Ân huệ ban cho con

Trình bày Đức tin với người cao nhất

Giúp con diễn đạt ý nghĩ rõ ràng.

⁶¹ Thưa Cha, tôi tiếp, ngòi bút chân chính

Của người anh em yêu quí của Người

Đã đưa La Mã vào con đường đúng.

⁶⁴ Đức tin là thực chất điều mong đợi

Là luận chứng của cái không nhìn ra

Đối với con, Đức tin là như vậy”.

⁶⁷ Và tôi nghe: “Ngươi suy luận đúng đắn

Ngươi hiểu được tại sao khi nói rằng

Trước là thực chất sau là luận chứng”.

⁷⁰ Tôi nói: “Những việc huyền bí sâu xa

Mà ở đây con thấy hiện ra rõ

Thì lại ẩn trước mắt người dưới kia.

⁷³ Sự tồn tại trong Đức tin duy nhất

Trên đó xây niềm hy vọng lớn lao

Chính vì thế nó gọi là thực chất.

⁷⁶ Đức tin theo hình thức tam đoạn luận

Vì không khác gì có thể kiểm tra

Chính vì thế nó gọi là luận chứng”.

⁷⁹ Và tôi nghe: “Nếu tất cả sáng tỏ

Trên mặt đất mọi chân lý rõ ràng

Thì thói ngụy biện chẳng còn có chỗ”.

⁸² Tình yêu nồng nhiệt đã nói như vầy

Rồi nói thêm: “Không thể phân biệt được

Hợp kim và trọng lượng đồng tiền này.

⁸⁵ Nhưng ngươi có không ở trong chiếc ví?”

Tôi đáp: “Con có đồng loáng và tròn

Và không nghi ngờ khuôn rập của nó”.

⁸⁸ Tôi nghe sâu thẳm từ trong ánh sáng

Trước mặt tôi câu hỏi: “Báu vật này

Mà trên đó có tất cả phẩm hạnh,

⁹¹ Từ đâu ra?” Tôi đáp: “Cơn mưa tưới

Của Đức Chúa Thánh thần, đã truyền cho

Đều như nhau, da cũ và da mới.

⁹⁴ Là cái tam đoạn luận đã chứng tỏ

Cho con khá rõ, mà nếu đem so

Thì mọi cái khác đều kém giá trị”.

⁹⁷ Tôi nghe tiếp: “Cái mệnh đề cũ, mới

Khiến ngươi đã kết luận theo hướng này

Sao ngươi lại cho là lời của Chúa?”

¹⁰⁰ Tôi đáp: “Bằng chứng mở ra sự thật

Những sự việc, nhờ chúng mà thiên nhiên

Đã không nung sắt và đe không đập”.

¹⁰³ Người trả lời: “Những điều gì đã có

Bảo đảm ở đâu? Bằng chứng cũng cần

Được chứng minh, ngươi hãy tin điều đó”.

¹⁰⁶ “Nếu cả thế giới đều Kitô giáo -

Tôi nói - thì đó là điều diệu kỳ

Việc khác chưa đáng phần trăm của nó.

¹⁰⁹ Chính vì Người, nghèo khổ và đói khát

Mang hạt giống định trồng một cây nho

Giờ lại thành một cây gai nhọn sắc”.

¹¹² Vừa nói xong thì triều đình thánh thần

“Ca ngợi Chúa Trời” vang lên bài hát

Theo giai điệu người ta hát ở trên.

¹¹⁵ Vị nam tước trong khi khảo sát tôi

Đưa tôi từ cành này sang cành khác

Và chúng tôi đến lá cuối cùng này.

¹¹⁸ Người lại nói tiếp: “Ơn trên quí giá

Trí tuệ của ngươi, khiến mở miệng ra

Và nó đã mở như cần phải mở.

¹²¹ Ta tán thành những điều ngươi đã nói

Nhưng hãy nói với ta điều ngươi tin

Từ đâu niềm tin của ngươi đã tới?”

¹²⁴ “Ôi Đức Cha, Người là bậc đại trí

Khi Người tin rằng mộ đã mở ra

Đôi chân già đã thắng đôi chân trẻ -

¹²⁷ Tôi tiếp tục - Người muốn con giãi bày

Vì sao lòng tin của con vững chắc

Và vì sao con tin tưởng ở đây.

¹³⁰ Xin trả lời: con tin Chúa muôn đời

Người duy nhất làm bầu trời chuyển động

Bằng tình yêu, ý muốn, không chuyển dời.

¹³³ Niềm tin ấy, con không chỉ có từ

Bằng chứng của siêu hình và vật lý

Mà cả chân lý mưa xuống ở đây.

¹³⁶ Do Môsê, Ngôn sứ và Thánh vịnh

Sách Phúc Âm và điều Cha viết ra

Khi Thánh Linh làm cho Người thành Thánh.

¹³⁹ Và con tin Ba ngôi là bất diệt

Mà bản chất chỉ là một và ba

Bản thể ấy vừa “số nhiều”, “số ít”.

¹⁴² Từ những gì có trong kinh Phúc Âm

Về tình trạng sâu xa, thần thánh ấy

Dấu ấn vẫn ghi vào trí óc con.

¹⁴⁵ Đây là khởi đầu, là tia lửa sống

Rồi trở thành một ngọn lửa cháy lên

Như ngôi sao trời trong con tỏa sáng”.

¹⁴⁸ Như ông chủ nghe những lời sảng khoái

Liền ôm người đầy tớ khi dứt lời

Quá vui sướng vì một tin tức mới.

¹⁵¹ Cũng như vậy, người ban phước cho tôi

Vừa quay quanh tôi ba lần, vừa hát

Khi vừa dứt, theo yêu cầu của Người

¹⁵⁴ Những câu trả lời đã làm Người thích.

KHÚC XXIV

21. Không còn ngọn lửa nào sáng hơn - tức Thánh Pietro.

46. Như cử nhân chuẩn bị - cử nhân, người tốt nghiệp Đại học, cho phép học tiếp lên Cao học hoặc Tiến sĩ.

48. Để trình bày chứ không phải kết luận - trong các buổi bảo vệ (luận văn, luận án) ở các trường Đại học, người bảo vệ trình bày các luận điểm của mình, còn lời kết luận là do Chủ tịch Hội đồng đưa ra.

62. Người anh em yêu quí của Người - chỉ Thánh Paolo.

89. Báu vật này - chỉ Đức tin.

93. Da cũ và da mới - chỉ Cựu và Tân Ước.

101. Những sự việc... - chỉ những điều kỳ diệu mà Kinh Thánh đã kể.

126. Đôi chân già đã thắng đôi chân trẻ - theo Kinh Phúc Âm, khi nghe tin mộ Giêsu đã mở ra thì Pietro và Giăng liền chạy đến. Pietro tuy nhiều tuổi hơn nhưng đã chạy đến trước, ý nói tình yêu với Chúa mãnh liệt hơn (Giăng, XX, 3-5).