Dante - THIÊN ĐƯỜNG - Khúc 25

KHÚC XXV

Vùng trời thứ tám - Vùng của các định tinh (tiếp theo).

Nếu một ngày nào đó tập thơ thiêng

Mà từng góp tay cả trời và đất

Và đã làm tôi mòn mỏi nhiều năm

⁴ Thắng cái ác, làm tôi xa quê hương

Nơi ngày xưa, như cừu non, tôi ngủ

Căm lũ sói cướp đi vẻ thanh bình.

⁷ Với giọng nói và mái tóc khác xưa

Tôi trở về, nhà thơ bên bồn nước

Nơi xưa rửa tội, sẽ nhận vòng hoa.

¹⁰ Ở nơi đó Đức tin tôi được nhận

Chúa thừa nhận các linh hồn, và sau

Thánh Pietờrô quấn vòng hoa lên trán.

¹³ Vào lúc ấy, một ánh sáng đến gần

Từ vòng nhảy, đó là người thứ nhất

Được Giêsu để lại làm Giáo hoàng.

¹⁶ Cô nương của tôi nói trong vui mừng:

“Chàng hãy nhìn, đây là vị nam tước

Mà người ta đến Galaxia vì ông”.

¹⁹ Như bồ câu bên đàn con của mình

Kêu gù gù và tỏ ra âu yếm

Quấn quít bên nhau chia sẻ tình thương.

²² Hai ông hoàng vinh quang này cũng thế

Họ mừng rỡ chào nhau và ngợi ca

Những đồ ăn trên cao nuôi dưỡng họ.

²⁵ Khi nói xong câu chào hỏi với nhau

Họ yên lặng đến “trước tôi” dừng lại

Tỏa sáng rực rỡ, khiến tôi cúi đầu.

²⁸ Bêatờrítsê liền mỉm cười, và

“Hỡi linh hồn vinh quang, Người ca ngợi

Sự hào phóng của tu viện chúng ta.

³¹ Người hãy làm vang lên niềm hy vọng

Vì điều này Chúa thường biểu dương Người

Một trong ba được Giêsu quí trọng”.

³⁴ “Hãy ngẩng đầu và tự tin nơi này

Ai lên đây từ thế giới sinh tử

Cũng trưởng thành trong ánh sáng chúng tôi”.

³⁷ Lời khích lệ từ ngọn lửa thứ hai

Tôi ngước nhìn lên những đỉnh cao ấy

Ánh sáng quá mức khiến tôi cúi đầu.

⁴⁰ “Nếu Ngài đã cho phép kẻ còn sống

Đến để gặp các bá tước của Ngài

Ở trong căn phòng của Ngài bí ẩn.

⁴³ Việc thấy quang cảnh của triều đình này

Sẽ khích lệ người và những kẻ khác

Ở dưới trần vẫn hy vọng đắm say.

⁴⁶ Hy vọng là gì, và nó nảy nở

Như thế nào, và nó đến từ đâu?”

Ánh sáng thứ hai hỏi tôi như vậy.

⁴⁹ Người bạn gái, người đã hướng dẫn tôi

Đã chắp cánh cho chuyến bay cao vậy

Nàng báo trước cho tôi để trả lời:

⁵² “Nhà thờ chiến đấu mà không người nào

Không giàu hy vọng, điều đó thấy rõ

Dưới mặt trời chiếu hội đoàn chúng ta.

⁵⁵ Vì thế ông đã được đến Ai Cập

Rồi đến thăm thành Giêruxalem

Trước khi sứ mệnh chiến đấu kết thúc.

⁵⁸ Còn hai điểm khác chàng được yêu cầu

Không phải để đánh giá, mà chỉ nói

Chàng yêu thích đức hạnh đó bao nhiêu.

⁶¹ Em để lại, vì không khó với chàng

Không muốn phô trương, vậy để chàng nói

Cầu mong Chúa sẽ phù hộ cho chàng”.

⁶⁴ Như học trò trợ thủ cho thầy mình

Thoải mái trả lời điều mình nắm vững

Để mong mình bộc lộ được khả năng.

⁶⁷ “Hy vọng - tôi nói - là sự chờ đợi

Của vinh quang sẽ đến, việc ngày qua

Và ân huệ - là cơ sở của nó.

⁷⁰ Ánh sáng từ những ngôi sao vô số

Nhưng người thứ nhất tinh lọc cho tôi

Là người ca tụng lớn nhất của Chúa.

⁷³ Trong Thánh vịnh, Người đã nói như vầy:

“Ai biết tên Người, hãy đặt niềm hy vọng”

Thế kẻ không biết, nếu cũng tin như tôi?

⁷⁶ Người đã truyền nó cho con tim tôi

Những giọt sương hằng phúc từ Thánh vịnh

Tôi làm mưa để truyền tiếp bao người”.

⁷⁹ Khi tôi nói, trong ngọn lửa bập bùng

Có một ánh sáng đột nhiên rung động

Như một ánh chớp lặp lại thường xuyên.

⁸² Và ngọn lửa: “Tình yêu mà ta đốt

Vì đức hạnh và vẫn đi theo ta

Tới lúc tuẫn đạo, cuộc đời kết thúc.

⁸⁵ Ngươi muốn ta, hỡi kẻ đang thích thú

Nhưng ta muốn ngươi hãy nói với ta

Về niềm hy vọng mà ngươi đang đợi”.

⁸⁸ “Kinh Cựu Ước và Tân Ước - tôi nói -

Chỉ cái đích, và nó chỉ cho tôi

Những linh hồn được Chúa Trời chọn lựa.

⁹¹ “Mỗi linh hồn ở tổ quốc của mình

Được mặc quần áo kép” - Ixai phán

Mà tổ quốc là đời này dịu êm.

⁹⁴ Rõ hơn nữa, người anh em của Người

Khi nói về những áo quần màu trắng

Chúng tôi hiểu ra sự mặc khải này”.

⁹⁷ Ngay khi tôi vừa nói xong lời ấy

Bài ca “Hy vọng ở Người” vang lên

Liền hưởng ứng tất cả các vòng nhảy.

¹⁰⁰ Trong một vòng có ngọn lửa sáng ngời

Nếu Cự giải có viên ngọc như vậy

Thì mùa đông một tháng luôn ban ngày.

¹⁰³ Như một trinh nữ tươi cười đứng dậy

Bước vào vòng nhảy mừng bạn kết hôn

Mà không nghĩ có điều gì xấu cả.

¹⁰⁶ Thì ánh sáng huy hoàng ấy cũng vậy

Tiến đến hai ánh sáng đang quay vòng

Hòa nhập cùng với tình yêu nồng cháy.

¹⁰⁹ Ánh sáng ấy hòa mình vào điệu nhảy

Và cô nương của tôi chăm chú nhìn

Như cô dâu, đứng yên và lặng lẽ.

¹¹² “Con bồ nông này đã cúi xuống ngực

Được Người giao một nhiệm vụ nặng nề

Khi Người còn ở trên cây thập ác”.

¹¹⁵ Cô nương nói vậy, nhưng những lời đó

Không ngăn cái nhìn chăm chú của nàng

Ngắm cảnh đẹp, sau cũng như trước đó.

¹¹⁸ Như một người mở mắt mong nhìn rõ

Vào mặt trời bị nhật thực một phần

Nhưng càng cố, càng không thấy gì cả.

¹²¹ Tôi cũng vậy, nhìn ngọn lửa sau cùng

Có tiếng nói: “Sao tự làm lóa mắt

Để xem một việc không có để xem?

¹²⁴ Thân xác tôi đã thành tro dưới đất

Cho đến khi số lượng của chúng tôi

Được kiểm đếm bằng bộ luật bất diệt.

¹²⁷ Trong số những người được mặc hai áo

Chỉ có hai được chọn lên nơi này

Người nên báo điều đó cho dưới ấy”.

¹³⁰ Sau lời nói đó, vòng nhảy chói sáng

Dừng cùng lúc với hòa âm dịu dàng

Của ba tiếng hát vào nhau pha trộn.

¹³³ Để tránh sự nguy hiểm hay rã rời

Những mái chèo trước đó khua trong nước

Cũng đã dừng lại sau một tiếng còi.

¹³⁶ Tâm hồn tôi lúc này rất xao động

Khi tôi quay lại để tìm cô nương

Nhưng không thấy gì, mặc dù tôi vẫn

¹³⁹ Bên cạnh nàng, trong thế giới bằng an!

KHÚC XXV

5-6. Cừu non - chó sói - cặp từ thường đi với nhau trong văn học Kitô giáo.

7-9. Nơi xưa rửa tội, sẽ nhận vòng hoa - nơi mà Dante được làm lễ rửa tội từ bé là nhà thờ San Giovanni (X, ĐN., XIX, 17), còn vòng hoa mà nhà thơ sẽ nhận ý nói vòng nguyệt quế.

17-18. Đây là vị nam tước - chỉ Thánh Giacobbe, mộ của ông ở nhà thờ Santiago di Compostella ở Galizia có rất đông người hành hương.

26. Trước tôi - trong nguyên bản “Coram me” bằng tiếng Latinh.

30. Sự hào phóng của tu viện chúng ta - Beatrice nói đến thư của Thánh Jacoppo trong Tân Ước, nơi nói về sự hào phóng của Chúa.

32-33. Một trong ba được Giêsu quí trọng - ba vị trong số 12 Thánh tông đồ: Pietro, Giacobbe và Giovanni, mà người ta thường coi là tượng trưng cho Đức tin, Hy vọng và Tình yêu.

38. Tôi ngước nhìn lên những đỉnh cao ấy - chỉ Pietro và Giacobbe.

72. Người ca tụng lớn nhất của Chúa - chỉ vua David, tác giả của những bài Thánh vịnh.

92. Được mặc quần áo kép - chỉ hạnh phúc của linh hồn và thể xác (sau khi phục sinh).

94. Người anh em của Người - chỉ Giăng tông đồ nói trong Khải Huyền về hạnh phúc của những kẻ được chọn mặc áo quần màu trắng.

98. Hy vọng ở Người - trong nguyên bản: “Sperent in te” bằng tiếng Latinh.

100. Trong một vòng có ngọn lửa sáng ngời - chỉ Thánh Giăng tông đồ (Giovanni).

101-102. Nếu Cự giải có viên ngọc như vậy - từ 21 tháng 12 đến 21 tháng 1, Mặt trời đi vào chòm sao Cự giải (Cancer). Giá mà chòm sao này có một ngôi sao như ngọn lửa sáng ngời kia thì suốt cả tháng (từ 21 tháng 12 đến 21 tháng giêng), đêm sẽ sáng như ban ngày.

112-114. Con bồ nông - ám chỉ Giêsu Christ. (Có huyền thoại cho rằng con bồ nông dùng mỏ mổ vào ngực mình để làm cho chim con sống lại). Theo Phúc Âm Giăng thì trong bữa ăn cuối cùng, Giăng (người được Giêsu thương mến) đã ngả mình vào lòng Giêsu để hỏi xem ai là người sẽ phản bội Ngài (Giăng, XIII, 23-25). Giăng cũng đã đón Maria về chăm sóc theo như lời trăng trối của Giêsu (Giăng, XIX, 25-27).

123. Xem một việc không có để xem - có truyền thuyết cho rằng Thánh Giăng (tông đồ) được đưa lên trời khi còn sống. Bởi thế Dante, khi nhìn vào ánh hào quang này đã cố nhìn xem xác của Giăng “nhưng càng cố, càng không thấy gì cả” (câu 118-120).

127-128. Trong số những người được mặc hai áo/ chỉ có hai... - nghĩa là ở Thiên đường chỉ có Giêsu và Đức Mẹ Maria là có cả hồn và xác.